چگونگی بهره‌گیری از توده زمین در معماری بومی جهان؛

مقوله آسایش گرمایی و بطور خاص سرمایش از جمله مقولاتی است که به جهت نقشی که در مطلوب سازی محیط و بوم دارد، حائز اهمیت فراوان است. در واقع آسایش گرمایی عامل اصلی شکل‌دهنده معماری هر منطقه است. در یک سکونتگاه انسانی (به عنوان یک پدیده انسان‌ساخت) توجه به اقلیم با مکانیزم‌های سرمایش، گرمایش موجب افزایش احساس، آرامش، و ارتقای سطح زندگی و نهایتأ پایداری می‌گردد. علی‌‌رغم اهمیت این موضوع، در دوران اخیر موضوع توجه به اقلیم نادیده گرفته شده است. در واقع باید گفت در سال‌های اخیر، ساختن برای ساختن و نه ساختن برای زیستن مجالی را برای توجه به مقولاتی مهم و عمیق همچون آسایش حرارتی، بدنه معماری، در معماری و شهرسازی باقی نگذاشته است. در مقاله حاضر به بررسی معماری بومی مناطق مختلف پرداخته و با درنظرگرفتن پهنه‌بندی اقلیمی در دو اقلیم گرم و خشک و مرطوب، شاخصه نحوه ارتباط بنا با زمین را با هم مقایسه نموده تا راهکارهای مناسب سرمایش در بدنه معماری و یا همان اصطلاح سرمایش ایستا (passive cooling) بدست آید. در اینجا تکنیک موردنظر (سرمایش از طریق توده حرارتی زمین) و فواید و راه‌های استفاده از این تکنیک با توجه به نمونه‌های معماری بومی بازنگری می‌شود.